Patron

O monarsze słów kilka …

Urodzony ok. 1351 r., zmarł 1 VI 1434 r. w Gródku Jagiellońskim; syn Olgierda i księżniczki twerskiej Julianny; od 1377 r. wielki książę litewski, od 1386 r. król polski; żonaty z Jadwigą, Anną Cylejską, z którą miał córkę Jadwigę, Elżbietę Granowską i siostrzenicę Witolda, Zofią Holszańską, z którą miał dwóch synów: Władysława i Kazimierza, późniejszych królów polskich. 14 VIII 1385 r. w Krewie wyraził zgodę na propozycję małżeństwa z Jadwigą i unii personalnej Litwy z Polską, wysunięta przez panów małopolskich. W związku z tym przyjął 15 II 1386 r. w Krakowie chrzest i imię Władysław, trzy dni później poślubił Jadwigę i 4 marca został koronowany na króla Polski. Na początku 1387 r. udał się na Litwę, by rozpocząć jej chrystianizację i założyć biskupstwo w Wilnie. W 1392 r. rządy w Wielkim Księstwie Litewskim objął jego stryjeczny brat Witold. Po bezpotomnej śmierci Jadwigi (1399), by umocnić swe prawa do korony poślubił w 1402 r. wnuczkę Kazimierza Wielkiego, Annę Cylejską, a rok wcześniej na nowo określono stosunki Polski i Litwy aktem unii wileńsko-radomskiej. Zwycięstwo odniesione przez Jagiełłę w 1410 r. pod Grunwaldem i pokój toruński zawarty rok później, mimo braku doraźnych korzyści, doprowadziły do wzrostu znaczenia Polski i jej monarchy na arenie międzynarodowej, a związek z Litwą został dalej zacieśniony w 1413 r. unią horodelską. W 1426 r. Władysław wzmocnił zależność Mazowsza od Polski. W 1430 r. wydał przywilej jedlneński kodyfikujący i rozszerzający wszystkie dotychczasowe przywileje szlacheckie w zamian za zgodę na następstwo tronu dla jednego ze swoich synów. Wbrew stanowisku panów małopolskich nie wcielił Litwy do Polski po śmierci Witolda (1430), a zachwiana unia polsko-litewska została odnowiona w Grodnie w 1432 r. Pochowany w katedrze na Wawelu.

I trochę mniej pochlebnie …

Jan Długosz, który nie ukrywał swej niechęci do Jagiełły twierdzi, że mimo przyjętego w 1385 roku chrztu, król zachował wiele pogańskich przyzwyczajeń. Szczególnie słynna była ponoć Jego zabobonność. Przed przejściem przez próg zawsze łamał na trzy słomkę lub trzykrotnie obracał się na pięcie, zaś figurze diabła na kościelnej posadzce kazał, „na wszelki wypadek”, postawić dwa ogarki. Inną przytaczaną przez Długosza, cechą Jagiełły była podejrzliwość. Król, obawiając się otrucia, nigdy nie pijał win, miodów ani piwa, lecz jedynie czystą wodę. Z podobnego względu tylko jeden dworzanin miał prawo dotykać królewskich noży, naczyń i szat.